Νομολογία

Προσωπικά δεδομένα

180/2025 ΜΟΝΠΡΑΧΑΙΑΣ [Ειδική Διαδικασία Περιουσιακών Διαφορών] :  Κρίσιμο στοιχείο για την κατάφαση της νομιμότητας της επεξεργασίας μέσω της  ύπαρξης συστήματος γεωεντοπισμού της θέσης του εργαζομένου (GPS) η προηγούμενη ενημέρωση του εργαζομένου περί της ύπαρξής του. Υπέρμετρη η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων όταν αυτή πραγματοποιείται με αποκλειστικό σκοπό την παρακολούθηση της εργασίας του εργαζομένου, αν αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με ηπιότερα μέσα. Δέχεται αγωγή και επιδικάζει ως χρηματική ικανοποίηση 2.000 ευρώ λόγω προσβολής προσωπικότητας εξαιτίας της παράνομης επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε συνδυασμό με την αρχή της αναλογικότητας και αναγκαιότητας λόγω προσβολής προσωπικότητας και έλλειψης προηγούμενης ενημέρωσης και συναίνεσης του εργαζόμενου σε παραχωρηθέν εταιρικό αυτοκίνητο.

«…. Ειδικώς, όμως, για την περίπτωση που η λειτουργία συστημάτων γεωγραφικού εντοπισμού αφορά στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων, το βασικό ζήτημα που εγείρεται, εν όψει και της αρχής της αναλογικότητας, είναι ο βαθμός θεμιτής παρακολούθησης και εποπτείας, στον οποίο επιτρέπεται να υποβάλλεται ο εργαζόμενος κατά τη διάρκεια της εργασίας του μέσω της παρακολούθησης της γεωγραφικής του θέσης . Σύμφωνα με την υπ΄΄ αριθμόν 115/2001 Οδηγία της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα(ΑΠΔΠΧ), αναφορικά με την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων, «η συλλογή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με τη χρήση μεθόδων ελέγχου και παρακολούθησης των εργαζομένων πρέπει να περιορίζεται στα δεδομένα που συνδέονται άμεσα με τη σχέση απασχόλησης και να μην επεκτείνεται κατά το δυνατόν στην προσωπική συμπεριφορά, στα προσωπικά χαρακτηριστικά, στις προσωπικές εσωτερικές και εξωτερικές επαφές των εργαζομένων. Πρέπει, επίσης, να προβλέπεται η ύπαρξη χώρων που δεν ελέγχονται ούτε παρακολουθούνται, καθώς και η διάθεση προσιτών στους εργαζομένους τηλεπικοινωνιακών μέσων για τις προσωπικές επικοινωνίες τους». Τα παραπάνω, όπως γίνεται δεκτό, εφαρμόζονται και στην περίπτωση των συστημάτων γεωγραφικού εντοπισμού. Σύμφωνα δε με τις παραγράφους 6-8 της ως άνω Οδηγίας, τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω ενός τέτοιου συστήματος δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν ως αποκλειστικά κριτήρια για την αξιολόγηση της συμπεριφοράς και της αποδοτικότητας των εργαζομένων. Μάλιστα, δεδομένου ότι ο εργαζόμενος συνήθως δεν δύναται να παρέχει έγκυρη συγκατάθεση στον εργοδότη για την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού του χαρακτήρα, η νομική βάση για τέτοιου είδους επεξεργασίες δεν θα πρέπει να θεωρείται η συγκατάθεση, εν όψει της φύσης της εργασιακής σχέσης(Γνώμη 2/2017 της Ομάδας Εργασίας του άρθρου 292). Επίσης, στην υπ΄αριθμόν 37/2019 απόφαση της Αρχής(ΑΠΔΠΧ), αναφέρεται ότι στην έννοια της επεξεργασίας, που είναι απολύτως αναγκαία για την ικανοποίηση του εννόμου συμφέροντος που επιδιώκει ο υπεύθυνος επεξεργασίας, εμπίπτουν οι περιπτώσεις της παρακολούθησης της μεταφοράς ατόμων ή αγαθών ή της βελτίωσης της διανομής πόρων για υπηρεσίες σε διασκορπισμένες περιοχές ή όταν επιδιώκεται ένας στόχος που αφορά την ασφάλεια του ίδιου του εργαζομένου ή των εμπορευμάτων ή των οχημάτων που έχουν ανατεθεί στους εργαζομένους. Αντίθετα, η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων μέσω συστήματος γεωεντοπισμού κρίνεται υπέρμετρη, όταν οι εργαζόμενοι δεν είναι ελεύθεροι να οργανώσουν τις λεπτομέρειες του ταξιδιού τους ή όταν αυτή πραγματοποιείται με αποκλειστικό σκοπό την παρακολούθηση της εργασίας του εργαζομένου, αν αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με ηπιότερα μέσα. Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται ότι η συλλογή προσωπικών δεδομένων δεν πρέπει να πραγματοποιείται πέραν του ωραρίου απασχόλησης, ενώ οι εργοδότες δεν πρέπει να χρησιμοποιούν τις συσκευές για τον εντοπισμό ή την παρακολούθηση της συμπεριφοράς ή της θέσης οδηγών ή άλλων μελών του προσωπικού (βλ. Αποφάσεις Αρχής 162/2014, 163/2014, 165/2014 δημοσιευμένες στην ιστοσελίδα www.dpa.gr). Αναγκαία, πάντως, προϋπόθεση για το νόμιμο της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, στο πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων, είναι, κατά την ως άνω διάταξη του άρθρου 27 του νόμου 4624/2019, η προηγούμενη ενημέρωση του εργαζομένου από τον  εργοδότη. Προς την ίδια κατεύθυνση κινείτο και η ετήσια έκθεση της Αρχής(ΑΠΔΠΧ) του έτους 2014, στην οποία, στην παράγραφο 3.8.2., περί χρήσης συστήματος γεωεντοπισμού σε οχήματα εργαζομένων, αναφέρεται ότι ο εργοδότης οφείλει να ενημερώνει τους εργαζομένους για τον σκοπό της επεξεργασίας, το είδος των καταγραφόμενων δεδομένων, τον χρόνο τήρησής τους και τη διαδικασία άσκησης εκ μέρους του εργαζομένου του δικαιώματος πρόσβασης, η δε ενημέρωση πρέπει να είναι ατομική και να πιστοποιείται κατά εύλογο τρόπο. Σημειώνεται, επίσης, ότι με την υπ΄αριθμόν 26968/1616 απόφασή του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων(ΕΔΔΑ) έκρινε ότι είναι νόμιμη η απόλυση του εργαζομένου, βάσει δεδομένων που συλλέγονται από το σύστημα γεωεντοπισμού, εγκατεστημένο στο όχημα του εργαζομένου, που του είχε παραχωρήσει ο εργοδότης του, για τους σκοπούς της άσκησης των καθηκόντων του ως ιατρικού εκπροσώπου, εφόσον ο εργαζόμενος είχε προηγουμένως ενημερωθεί σχετικά με την εγκατάσταση του συστήματος GPS, το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να επηρεάσει την ιδιωτική του σφαίρα, ενώ συνάμα η εταιρεία είχε λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την ορθή ενημέρωση των εργαζομένων, αναφέροντας ότι θα γινόταν χρήση του GPS για τον έλεγχο των ενδεχόμενων δαπανών, για την παρακολούθηση των αποστάσεων που διανύονται, συμπεριλαμβανομένων των χιλιομέτρων για ιδιωτικά ταξίδια των εργαζομένων και διευκρινίζοντας επίσης ότι θα εκκινούσε πειθαρχική διαδικασία σε περίπτωση εντοπισμού τυχόν αναντιστοιχίας μεταξύ των όσων χιλιομέτρων δηλώνονται και όσων πράγματι διανύθηκαν από τους εργαζομένους. Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι κρίσιμο στοιχείο για την κατάφαση της νομιμότητας της επεξεργασίας είναι, μεταξύ άλλων, η προηγούμενη ενημέρωση του εργαζομένου περί της ύπαρξης του συστήματος γεωεντοπισμού της θέσης του εργαζομένου….»